“Ay” terimi, Ay’ın Yer etrafında tam bir dolanım yapması için geçen süreyi ifade eder. Kavuşum ayı olarak da bilinen bu dönem, Ay’ın tüm evrelerini kapsar: yeniay, ilkdördün, dolunay, ve sondördün. Bu evrelerin tamamı tamamlanarak Ay tekrar yeniay evresine dönerken, ortalama olarak 29,530588 güneş günü süre geçer. Bu süre, 29 gün 12 saat 44 dakika ve 3 saniyeye tekabül eder. Ancak, Ay’ın yörünge hareketindeki irregulariteler veya tedirginlikler nedeniyle, Ay hareketine dayalı olarak tanımlanan ayların uzunluğu arasında küçük de olsa farklılıklar görülür.
Yıldız Ayı ve Süresi
Yıldız ayı terimi, Ay’ın bir yıldıza göre aynı konuma gelmesi yani art arda iki kavuşumu arasındaki süreyi ifade eder. Bu süre 27,321661 gündür; diğer bir deyişle, 27 gün 7 saat 43 dakika ve 12 saniye sürer. Yıldız ayı ile kavuşum ayı arasındaki zaman farkı, Yer-Ay sisteminin Güneş etrafında hareket etmesinden kaynaklanmaktadır.
Dönencel Ay ve Ejder Ayı
Dönencel ay, yıldız ayından sadece 7 saniye daha kısa olan bir süreçtir ve 27,321582 gün sürer (27 gün 7 saat 43 dakika 5 saniye). Bu süre, Ay’ın gökküre üzerinde aynı boylamdaki iki geçiş arasında geçen zamana denktir. Diğer bir ay türü olan Ejder ayı ise 27,212220 gün sürer (27 gün 5 saat 5 dakika 35,8 saniye). Ejder ayı, Ay’ın yörüngesinin tutulum dairesi ile kesiştiği noktadan, ya da düğüm noktasından, art arda iki geçişi arasındaki zamanı ifade eder.
Takvim Değişiklikleri ve Ayların Adları
Türkiye’de kullanılan takvimler zaman içinde değişmiş ve bu değişikliklere bağlı olarak ayların adları da farklılık göstermiştir. 19. yüzyıla kadar, Türkiye’de daha çok Hicri takvim kullanılmıştır ve bu takvimde aylar Arapça isimlerle anılmıştır: Muharrem, Safer, Rebiülevvel, Rebiülahır, Cemazielevvel, Cemazielahır, Recep, Şaban, Ramazan, Şevval, Zilkade, Zilhicce.
Rumi ve Miladi Takvimdeki Ay Adları
19. yüzyıl ortalarından itibaren, Hicri takvimle birlikte Rumi takvim de kullanılmaya başlandı. Rumi takvim, Jülyen takvimine dayanırken, 1 Ocak 1926’dan itibaren yürürlüğe giren Gregoryen takvime dayalı Miladi takvim de kullanılmaya başlanmıştır. Miladi takvimdeki ay adları, büyük ölçüde Rumi takvimden alınmıştır. Ancak, 1944 sonuna kadar Teşrinievvel, Teşrinisani, Kânunıevvel, Kânunısani olarak kullanılan dört ayın adı, 10 Ocak 1945’te kabul edilen 4696 sayılı yasa ile Ekim, Kasım, Aralık ve Ocak olarak Türkçeleştirilmiştir.
