Son zamanlarda işverenlerin sıklıkla merak ettikleri bir konu, işçinin asıl çalıştığı yerden farklı bir yerde sigortalı olarak gösterilmesiyle ilgilidir. Bu konuda hem işçinin çalıştığı yerden farklı bir yerde sigortalı olarak gösterilmesiyle ilgili sorulara hem de bu konuyla bağlantılı diğer merak edilen konulara cevaplar bulabileceğiniz bu yazıyı hazırladık.
Yazımızda, işçinin asıl çalıştığı yerden farklı bir yerde sigortalı olarak gösterilmesinin yasal ve etik sonuçları, bu durumun işverene ve işçiye olası etkileri ve bu durumla ilgili sıkça sorulan sorulara yanıtlar ele alınmıştır.
Amacımız, işverenlerin bu konudaki belirsizliklerini gidererek daha bilinçli ve yasalara uygun kararlar almalarını sağlamaktır. Bu karmaşık konuyu daha anlaşılır hale getirerek işverenlerin ve işçilerin haklarını korumak ve adil iş uygulamalarını teşvik etmeyi hedefliyoruz.
İşçinin Farklı Şubede Çalıştırılması ve Sigortalılık Durumu
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, kişinin gerçek çalışma yeri olan işyerinde sigortalı olarak gösterilmesini zorunlu kılmaktadır. İşyerinin aynı işverene ait farklı bir şubesi olsa bile, işçinin çalıştığı şubenin sigortalılık durumunun sağlanması gerekmektedir.
Eğer işçinin çalıştığı şube için Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tescil dosyası bulunmuyorsa, öncelikle bu şube için SGK işyeri tescil başvurusunun gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu başvuru sonrasında, işçinin gerçek çalışma yerinin tescil edilmesi ve buna uygun olarak sigorta girişinin yapılması esastır.
İşçinin Farklı Şubede Sigortalı Gösterilmesi ve Cezai Yaptırımlar
Fiili olarak çalıştığı yerden farklı bir yerde sigortalı gözüken işçiler için belirli yaptırımlar bulunmaktadır. İşçinin asıl çalıştığı yerden başka bir yerde sigortalı gösterilmesi durumunda, eğer işçinin çalıştığı şube için önceden SGK tescili yapılmamışsa, işyeri tescil bildirgesinin geciktirilmesi sebebiyle idari para cezası uygulanabilir.
Ancak, işçinin fiili olarak çalıştığı yerde sigortalılığın sağlanmadığı ve aynı işverenin farklı bir işyerinde sigortalı olarak gösterildiği durumlar için ayrıca idari para cezası uygulanmaz. Bunun yerine, asıl çalıştığı yerden farklı bir işyerinde sigortalı gösterilen işçi için, işe giriş bildirgesi ve aylık prim hizmet bildirgesi, işçinin fiili olarak çalıştığı işyerine aktarılır. Bu durumda, her iptal ve ek bildirge için damga vergisi borcu doğar.
İki Yerde Sigortalı Olmanın Hukuki Durumu ve Cezaları
Kanunlar çerçevesinde, bir kişinin aynı anda iki farklı yerde sigortalı olarak çalışması yasal olarak bir engel teşkil etmemektedir. Ancak burada önemli olan husus, iki yerde sigortalılığın gerçekten fiili çalışmalara dayanıyor olmasıdır. Birden fazla inşaatta çalışan işçiler veya mühendisler bu duruma örnek verilebilir. Yani, eğer kişi gerçekten iki yerde çalışıyor ve bu çalışma faaliyetlerinin her ikisi de sigortalı olarak gerçekleşiyorsa, bu durumun herhangi bir yasal cezası bulunmamaktadır.
Ancak, eğer iki yerde sigortalı olarak gösterilme durumu fiili bir çalışma olmaksızın gerçekleşiyor ve bu durum tespit edilirse, işçinin fiili çalışmadığı yerlerdeki sigortalılık durumu, primleri ve hizmet günleri iptal edilir. Ayrıca, kendisini haksız yere sigortalı olarak gösteren işçi ya da bu durumu sağlayan işveren hakkında Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur.
Sigortasız İşçi Çalıştırmanın Hukuki Sonuçları ve Cezaları
Sigortasız işçi çalıştırma durumu, iş hukuku çerçevesinde ağır cezaları olan bir durumdur. Özellikle Sosyal Güvenlik Denetmenleri, Müfettişler tarafından ya da mahkeme kararı ve diğer kamu kurumları tarafından bu tür bir durumun tespit edilmesi halinde, işverene ciddi yaptırımlar uygulanabilir. Bu yaptırımlar arasında her bir sigortasız çalıştırılan işçi için, işe giriş bildirgesinin ve aylık prim hizmet belgesinin verilmemesi nedeniyle, brüt asgari ücretin iki katına kadar idari para cezası bulunmaktadır. Bunun yanı sıra, geçmiş döneme ait sigorta primleri, gecikme zammı ve faizi ile birlikte tahakkuk ettirilerek tahsil edilir.
Bu sebeple, sigortasız işçi çalıştırmaktan kaçınmak ve yasal yükümlülüklerin gereği gibi yerine getirilmesi, hem işçinin haklarını korumak hem de işverenin olası yaptırımlarla karşı karşıya kalmaması için önemlidir. Her işverenin, çalışanlarının sigortalı olarak çalıştırılmasını sağlamak gibi bir yasal sorumluluğu bulunmaktadır.
